Charakterystyczne cechy psychoterapii poznawczo- behawioralnej
W dobie mnogości podejść terapeutycznych pacjenci podejmują coraz bardziej świadome decyzje co do tego do jakiego terapeuty się udać. Decyzja taka może zostać podjęta choćby na podstawie tego, jaki sposób pracy czy inaczej nurt prezentuje dany terapeuta i czy będą one odpowiadały danemu pacjentowi. Jedni lubią mieć jasno określony cel i szczegółowy plan spotkania z terapeutą, inni preferują luźną rozmowę i ogólnie rozumiany rozwój osobisty. Terapia poznawczo-behawioralna należy do bardziej ustrukturyzowanych nurtów. Zgodnie ze standardami leczenia w psychiatrii obowiązującymi w Polsce, psychoterapię poznawczo-behawioralną wykorzystuje się preferencyjnie w leczeniu depresji, napadów lęku panicznego, zespołu lęku uogólnionego, zespołu stresu pourazowego, fobii prostej (np. lęk przed pająkami), czy zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych. Skuteczność leczenia we wszystkich tych przypadkach wynosi kilkadziesiąt procent, a efekty są trwałe. Oczywiście, można w tym nurcie leczyć również zaburzenia osobowości, ale inne podejścia terapeutyczne okazują się w tym przypadku równie skuteczne.
Korzenie terapii poznawczo-behawioralnej
Prekursorzy nurtu poznawczo-behawioralnego wcześniej szkolili się w psychoanalizie, czyli historycznie pierwszym podejściu terapeutycznym stworzonym przez Freuda na początku ubiegłego stulecia. Do dziś wielu ludzi myśląc „psychoterapia” ma w głowie wizję leżenia na kozetce czy wieloletnich i intensywnych spotkań z terapeutą. O ile było to typowe dla psychoanalizy, to już terapeuci poznawczo-behawioralni byli całkowitymi przeciwnikami takich zasad pracy. Twórca terapii poznawczo-behawioralnej A. Beckzauważył, że w wypowiedziach jego pacjentów pojawiają się powtarzające się wątki i że bezpośrednia modyfikacja tych przekonań okazuje się skuteczniejsza w leczeniu depresji niż oferowane po omacku interpretacje danych treści lub szukanie przyczyn w podświadomości.
Rewolucja w psychoterapii
Historycznie terapia poznawczo-behawioralna stanowiła kompletną nowość. Zamiast wielu lat terapii, dobrze zaplanowany proces terapeutyczny trwający kilka miesięcy. Zamiast celów ogólnych, dobrze zdefiniowana lista rzeczy do zrobienia, którą można zweryfikować pod koniec terapii. Zamiast pojedynczych opisów przypadków, opisy całych protokołów postępowania systematycznie stosowanych w grupach pacjentów i liczbowe statystyki świadczące o procencie uzyskanej poprawy. Po raz pierwszy stało się możliwe porównanie skuteczności psychoterapii nawet ze skutecznością tabletek.