Lęk i ataki paniki- jak sobie radzić, objawy, pomoc 

Czym jest lęk i czym różni się od ataku paniki?

Lęk to naturalna reakcja organizmu na zagrożenie – mobilizuje do działania i chroni przed niebezpieczeństwem. Problem pojawia się wtedy, gdy lęk jest nadmierny, długotrwały lub nieadekwatny do sytuacji. Atak paniki to natomiast nagły, bardzo intensywny epizod lęku, który osiąga szczyt w ciągu kilku minut i często pojawia się bez wyraźnej przyczyny. Osoby doświadczające ataków paniki nierzadko obawiają się, że tracą kontrolę, umierają lub mają zawał serca.

Objawy lęku i ataków paniki

Objawy mogą mieć charakter zarówno psychiczny, jak i somatyczny. Do najczęstszych należą: kołatanie serca, duszność, zawroty głowy, drżenie rąk, napięcie mięśni, nadmierna potliwość czy uczucie „gulki w gardle”. W sferze psychicznej pojawia się silny niepokój, poczucie zagrożenia, derealizacja lub depersonalizacja. Warto podkreślić, że choć objawy te są bardzo nieprzyjemne, nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla życia.

Skąd biorą się ataki paniki i nasilony lęk?

Przyczyny zaburzeń lękowych są złożone i wieloczynnikowe. Mogą obejmować predyspozycje biologiczne, nadwrażliwość układu nerwowego, przewlekły stres, traumatyczne doświadczenia czy długotrwałe przeciążenie emocjonalne. Często istotną rolę odgrywa także sposób interpretowania sygnałów z ciała – błędne koło lęku powoduje, że neutralne objawy fizyczne są odczytywane jako groźne, co dodatkowo nasila reakcję lękową.

Jak radzić sobie z lękiem i atakiem paniki na co dzień?

Podczas ataku paniki pomocne mogą być techniki oddechowe (powolny, przeponowy oddech), uziemianie się w „tu i teraz” oraz przypominanie sobie, że atak minie. W codziennym funkcjonowaniu znaczenie ma regularny sen, ograniczenie kofeiny i alkoholu, aktywność fizyczna oraz nauka rozpoznawania wczesnych sygnałów lęku. Skuteczne bywają także techniki relaksacyjne i praca nad myślami katastroficznymi.

Pomoc psychologiczna – kiedy warto zgłosić się do specjalisty?

Jeśli lęk lub ataki paniki powtarzają się, utrudniają pracę, relacje lub prowadzą do unikania różnych sytuacji, warto skorzystać z pomocy psychologa lub psychoterapeuty. Jedną z najlepiej przebadanych metod leczenia zaburzeń lękowych jest terapia poznawczo-behawioralna, która pomaga zrozumieć mechanizmy lęku i stopniowo odzyskiwać poczucie kontroli. W niektórych przypadkach wskazana jest również konsultacja psychiatryczna i wsparcie farmakologiczne.

Czy można skutecznie wyleczyć zaburzenia lękowe?

Dobra wiadomość jest taka, że zaburzenia lękowe i napady paniki należą do najlepiej leczonych trudności psychicznych. Dzięki odpowiednio dobranej terapii, a czasem także lekom, większość osób doświadcza wyraźnej poprawy lub całkowitego ustąpienia objawów. Kluczowe jest wczesne zgłoszenie się po pomoc i systematyczna praca nad sobą w bezpiecznej, wspierającej relacji terapeutycznej.

Źródła

World Health Organization – ICD-11: International Classification of Diseases.

American Psychiatric Association – Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, DSM‑5‑TR.

Craske M. G., Barlow D. H. Panic Disorder and Agoraphobia. Oxford University Press.

Clark D. A., Beck A. T. Terapia poznawcza zaburzeń lękowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.