ADD u dzieci
1. Czym jest ADD?
ADD (Attention Deficit Disorder) to zaburzenie uwagi należące do spektrum ADHD, jednak pozbawione komponentu nadruchliwości. Dzieci z ADD często są spokojne, zamyślone, wycofane i postrzegane jako „nieobecne myślami”. W rzeczywistości ich mózg pracuje w odmienny sposób – mają trudność z utrzymaniem uwagi na zadaniu, szybkim reagowaniem i planowaniem. W efekcie mogą mieć problemy z nauką, organizacją dnia czy pamięcią roboczą, mimo że poziom ich inteligencji bywa przeciętny lub ponadprzeciętny.
2. Objawy ADD u dzieci
Najczęstsze objawy ADD to: łatwe rozpraszanie się, zapominanie o poleceniach, trudności z dokończeniem zadań, marzycielstwo, niska motywacja do nauki oraz spowolnione tempo pracy. Dzieci z ADD mogą sprawiać wrażenie leniwych lub niezainteresowanych, ale w rzeczywistości ich układ nerwowy nie potrafi utrzymać optymalnego poziomu pobudzenia i koncentracji. Wiele z nich wykazuje także problemy z samoregulacją emocji – łatwo się frustrują, bywają nieśmiałe lub nadwrażliwe emocjonalnie.
3. Diagnoza ADD
Diagnoza ADD wymaga kompleksowej oceny psychologicznej i neuropsychologicznej. Obejmuje wywiad z rodzicami, obserwację zachowania dziecka, testy uwagi, pamięci, funkcji wykonawczych oraz – coraz częściej – badanie EEG lub QEEG (ilościową analizę EEG). Dzięki QEEG możliwe jest zobrazowanie pracy mózgu i wykrycie nieprawidłowości w zakresie aktywności fal mózgowych, np. podwyższonej aktywności fal theta w rejonach czołowych czy zaniżonej beta w okolicach centralnych. Taki profil jest typowy dla dzieci z zaburzeniami koncentracji.
4. Terapia ADD – podejście wieloaspektowe
Skuteczna terapia ADD powinna być zindywidualizowana i łączyć różne formy oddziaływań. Należą do nich: treningi funkcji poznawczych, terapia psychologiczna (np. poznawczo-behawioralna), psychoedukacja rodziców oraz – w niektórych przypadkach – farmakoterapia zalecona przez lekarza psychiatry. Kluczową rolę odgrywa też współpraca z nauczycielami, aby stworzyć w szkole warunki sprzyjające koncentracji i sukcesom edukacyjnym dziecka.
5. Biofeedback w terapii ADD
EEG-Biofeedback (neurofeedback) to nowoczesna metoda terapii oparta na biologicznym sprzężeniu zwrotnym. Dziecko, oglądając animację lub grając w grę sterowaną wyłącznie falami mózgowymi, uczy się regulować własną aktywność neuronalną. W przypadku ADD celem treningu jest zwykle obniżenie aktywności fal theta (4–8 Hz) odpowiedzialnych za rozproszenie i senność oraz zwiększenie fal beta (13–21 Hz) związanych z koncentracją i czuwaniem. Treningi prowadzone w punktach takich jak C3, C4 czy Fz poprawiają zdolność skupienia, pamięć roboczą i tempo reakcji.
6. Efekty terapii Biofeedback u dzieci z ADD
Badania naukowe potwierdzają, że regularne sesje EEG-Biofeedback mogą znacząco poprawić uwagę, samokontrolę i wyniki szkolne dzieci z ADD. Zmiany te utrzymują się długo po zakończeniu treningów, ponieważ dziecko uczy się samoregulacji mózgowej. Dodatkowo terapia jest całkowicie nieinwazyjna i bezpieczna, co sprawia, że stanowi wartościowe uzupełnienie klasycznych metod terapeutycznych.
7. Wsparcie dla dziecka i rodziny
ADD wpływa nie tylko na naukę, ale też na relacje i poczucie własnej wartości dziecka. Dlatego tak ważne jest wsparcie emocjonalne oraz edukacja rodziców w zakresie sposobów motywowania, planowania dnia i budowania pewności siebie u dziecka. Holistyczne podejście, łączące diagnozę, terapię psychologiczną i EEG-Biofeedback, daje najlepsze rezultaty i realnie poprawia jakość życia całej rodziny.
Źródła:
Lubar, J. F., & Shouse, M. N. (1976). EEG and behavioral changes in a hyperkinetic child concurrent with training of the sensorimotor rhythm (SMR): A preliminary report. Biofeedback and Self-Regulation.
Monastra, V. J., Lubar, J. F., & Linden, M. (2001). The development of a quantitative electroencephalographic scanning process for attention deficit-hyperactivity disorder: Reliability and validity studies. Neuropsychology.
Arns, M., de Ridder, S., Strehl, U., Breteler, M., & Coenen, A. (2009). Efficacy of neurofeedback treatment in ADHD: The effects on inattention, impulsivity and hyperactivity: a meta-analysis. Clinical EEG and Neuroscience.
Barkley, R. A. (2015). Attention-Deficit Hyperactivity Disorder: A Handbook for Diagnosis and Treatment. Guilford Press.
American Psychiatric Association (2022). DSM-5-TR: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Text Revision.