Seksualność człowieka

Definicja WHO - zdrowie seksualne polega na zdrowym rozwoju seksualnym, równych i odpowiedzialnych relacjach partnerskich, satysfakcji seksualnej, wolności od chorób, niedomagań, niesprawności seksualnej, przemocy i innych krzywdzących praktyk związanych z seksualnością. Jego celem jest promowanie wartości życia i związków międzyludzkich.

Seksualność człowieka jest jednym z podstawowych elementów wyrażających i definiujących naszą biologię, zachowanie, emocje, osobowość - nasze “Ja”. Z roku na rok coraz więcej wiemy o tym aspekcie, a mimo tego trudno jest obrać jedną definicję w psychologii. Dla celów tego artykułu możemy przyjąć definicję zaproponowaną przez psychologię pozytywną: “Pozytywne podejście do seksualności zakłada, że jest ona elementem człowieczeństwa, który powinien być zintegrowany z resztą obszarów życia. O seksualność powinno się dbać w równym stopniu, jak o własne zdrowie, komfort i samopoczucie. Nie powinna ona budzić w jednostce poczucia winy i wstydu, nie powinna być źródłem cierpienia lecz radości”(1). Należy więc traktować swoją seksualność przede wszystkim jako coś naszego, naturalnego a z poszanowaniem norm społecznych i etycznych.

Do poprawnej ekspresji seksualności w relacji może nam posłużyć teoria normy partnerskiej zaproponowana przez H. Gieasa, a zrediwona przez Imielińskiego(2). Teoria określa warunki jakie musi spełniać relacja, aby zachowana była w poprawnej normie seksualnej:

-  warunek dojrzałości - ma na celu ograniczyć ryzyko stworzenia relacji zależnościowej, np. dorosłego z dzieckiem;

-  warunek obustronnej akceptacji - dotyczy świadomej zgody z każdej (nie tylko dwójki osób - np. związek poliamoryczny) z osób w relacji;

-  warunek uzyskania rozkoszy - ogranicza ryzyko narzędziowego traktowania jednej ze stron - satysfakcja seksualna ma stanowić cel dla każdej ze stron;

-  nieszkodzeniu zdrowiu - wszelkie zachowania seksualne ograniczają się do tych, które nie powodują uszczerbku na zdrowiu fizycznym i psychicznym;

-  warunek nienaruszania norm współżycia społecznego - niemożność “włączania” osób z poza relacji (społeczeństwo, otoczenie) do zachowań seksualnych.

Seksualność człowieka najlepiej jest opisać na modelu strukturalnym(3)(4). Zakłada on rozwój seksualności w ciągu trwania życia, już od porodu - a według dzisiejszych badań wiemy, iż seksualność zaczyna kształtować się w wieku prenatalnym! Według psychologii na dojrzałą seksualność składają się następujące elementy:

-  tożsamość płciowa - ten element kształtowany jest przez płeć biologiczną oraz płeć psychiczną (rozumiana jako poczucie identyfikacji się z daną płcią bądź żadną z nich);

-  tożsamość seksualna/orientacja seksualna - jest to uczuciowy, emocjonalny i seksualny pociąg do drugiej osoby, najczęściej ze względu na płeć (bądź nas samych - automonoerotyczna, jak i brak tego pociągu - aseksualna);

-  preferencje seskualne - aspekty, cechy, zachowania, czy ogólnie bodźce, które wywołują w nas podniecenie

-  rola płciowa - inaczej ekspresja naszej seksualności, społeczne i kulturowe identyfikowanie się z własną tożsamością płciową

-  realizacja seksualna - podejmowane przez nas aktywności seksualne.

Bibliografia:

1. Rzeczkowski,M.(2016).Czy chcesz umieć pracować z seksualnością w pozytywny sposób?
2. Imieliński,K.(1990). Seksiatria. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
3. Bancroft,J.(2011).Seksualność człowieka. Wrocław: Elsevier Urban & Partner.
4. Seligman, M.E.P., Walker,E.F.,Rosenhan, D.L.(2003). Psychopatologia. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.