Kontrakt terapeutyczny

Psychoterapia jest wyjątkowym procesem opartym na szczególnej, głębokiej relacji. Zgłaszając się do psychoterapeuty standardowo zaczynamy od konsultacji. Liczba takich spotkań jest uzależniona od wielu czynników, m.in. problemu, objawów i oczekiwań zgłaszającej się osoby, jego motywacji, stylu pracy specjalisty. Konsultacje mają na celu przybliżenie się do problemu oraz jego złożoności. Zadaniem psychoterapeuty jest postawienie diagnozy i/bądź opis problemu, stwierdzenie swoich możliwości i kompetencji, założenie planu leczenia. Zwieńczeniem wszelkich ustaleń i rozpoczęcie procesu psychoterapii jest zawarcie kontraktu terapeutycznego między psychoterapeutą i pacjentem.

Kontrakt terapeutyczny można wytłumaczyć, jako umowę pomiędzy pacjentem a psychoterapeutą. Najczęściej przyjmuje formę ustnej umowy, jednak nierzadko można spotkać się z pisemną formą. Jej struktura może różnić się od szkoły psychoterapii danego specjalisty. Warto dodać, iż “umowa” ta jest w pewnym znaczeniu elastyczna i w zależności od wydarzeń, komfortu pracy może być dopasowana do sytuacji. Co zawiera w sobie kontrakt?

1. Cel psychoterapii:

W oparciu o postawioną diagnozę, oczekiwania pacjenta, problematykę i występujące objawy psychoterapeuta określa możliwości procesu. Ważne jest wytłumaczenie pacjentowi z czym się mierzy i jakie mechanizmy ku temu prowadzą. Pomoże to w dopuszczeniu do świadomości złożoności problemu. Następnym krokiem jest omówienie oczekiwań pacjenta. Dzięki przeprowadzonej diagnozie

możliwe jest przeformułowanie celów - na te realne, odpowiednie dla specjalisty oraz pacjenta. Nierzadko podczas konsultacji osoba wspomina iż zmaga się z daną sytuacją. Specjalista natomiast może wyodrębnić tą sytuację jako objaw oraz wskazać inne źródło problemu. Dlatego tak ważne jest dopasowanie celów i obustronna, świadoma zgoda.

2. Procedury organizacyjne:

Mowa tutaj o miejscu prowadzenia psychoterapii, stałej godzinie, sporządzaniu notatek przez specjalistę, koszcie i czasu trwania sesji, częstotliwości spotkań (najczęściej jest to 1 raz w tygodniu, aczkolwiek możliwe są częstsze bądź rzadsze spotkania). W tym punkcie prawdopodobnie zostaną ustalone zasady co do punktualności, odwoływania spotkań. W zależności od sytuacji, specjalista może ustalić w kontrakcie pośrednie (ale znaczące) zadania do zrealizowania na początku procesu, np. przeprowadzenie badań zdrowotnych, wizyta u lekarza psychiatry, odstawienie używek itp.

3. Styl pracy i kodeks etyczny:

W zależności od szkoły psychoterapii, nabytego doświadczenia oraz kompetencji specjalista zaproponuje odpowiedni styl pracy. Może on charakteryzować się wykonywaniem zadań domowych, różnorodnym stylem prowadzenia sesji. Niezależnie od przyjętego stylu pracy specjalisty, każdego z nich obowiązuje kodeks etyczny psychologa albo/i psychoterapeuty. Ważne, aby specjalista podczas zawierania kontraktu wspomniał o najważniejszych regułach - np. kwestia tajemnicy zawodowej.

4. Długość trwania procesu:

Kolejnym punktem kontraktu jest długość trwania psychoterapii. Oczywiście, zależy to od szkoły psychoterapii, ale i złożoności problemu. Mniej bądź bardziej

precyzyjnie zostanie określona długość terapii (konkretna ilość sesji bądź w przybliżeniu miesiące/lata). Niektóre jednostki chorobowe wymagają kilkuletniego leczenia. Ważne jest, aby pacjent miała tego świadomość podejmując się psychoterapii.

Bibliografia:

1. Cierpiałkowska, L., Sęk, H. (2020). Psychologia kliniczna. Warszawa: PWN. Kodeks etyczny zawodu psychologa Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
2. Mizerska, R., Pinkowska-Zielińska, H. Jankiewicz, A., Modrzyńska, D., Kostrzewski, M., Wojtysiak, S. (2018). Psychoterapia. Vademecum. Warszawa: Oficyna Ingenium.
3. Trzebińska, E. (2005). Przygotowania do rozpoczęcia psychoterapii. Warszawa: Eneteia