Pochwica

Pochwica, nazywana też waginizmem, polega na odruchowym, niezależnym od woli i nawracającym zaciskaniu mięśni pochwy i innych mięśni dna miednicy, przez co niemożliwe staje się odbycie stosunku dopochwowego (Kratochvil, 2002). Zdarza się również, że kobiety cierpiące na pochwicę nie mogą korzystać z tamponów, globulek dopochwowych, a nawet mają problemy z wykonaniem badania ginekologicznego (Małachowska i Jakima, 2007). Zaciskanie mięśni rozumiane jest jako odruch obronny, niewynikający z żadnych innych przyczyn biologicznych, uniemożliwiających penetrację (Kratochvil, 2002). Zacisk mięśni może pojawiać się przy realnej próbie penetracji, przewidywaniu próby lub wyobrażaniu stosunku seksualnego. Pojawia się przy pierwszej próbie, ale może też pojawić się nagle, nawet po wcześniejszych udanych stosunkach dopochwowych. Problem ten dotyka także kobiet po okresie przekwitania, gdzie odbycie stosunku (nawet bez zaburzenia mimowolnego zaciskania mięśni) jest utrudnione ze względu na np. mniejsząlubrykację (Jarząbek - Bielecka i in., 2013). Pochwica występuje u 2-4% kobiet, a w Polsce problem ten dotyczy 2,3% kobiet (Lew- Starowicz, 1997 za: Małachowska i Jakima, 2007).

Empirycznie nigdy nie zostało udowodnione napięcie okołopochwowe, dlatego ciężko jest jednoznacznie stwierdzić, czy pochwica spowodowana jest skurczem mięśni, czy też strachem i bólem (Payne i in. 2005 za: Flis, 2015). Seksualność ludzi jest różnorodna. Każdy człowiek ma swoje potrzeby seksualne, własny system wartości, ponad to żyje w danym kontekście kulturowym co później wpływa na doznania seksualne (Flis, 2015). Dlatego ciężko podać jedną i jedynąprzyczynę występowania zaburzeń.

Badacze twierdzą, że psychiczne przyczyny pochwicy często wiążą się z obawą przed penetracją, a konkretniej przed krzywdą jaką może wyrządzić penis (np. rozdarcie pochwy); z silnym napięciem; lękiem przed ciążą (Małachowska i Jakima, 2007); obawą przed utratą lub naruszeniem wyznawanych wartości; obawą przed poczuciem winy; lękiem przed utratą kontroli; poczuciem bezbronności; słabości (Jarząbek - Bielecka i in., 2013). Zwracają również uwagę na przeszłość i na przebyte traumatyczne/ przemocowe doświadczenia, zarówno jako ofiara, ale teżjako obserwator tych działań; karanie za przejawy seksualności w dzieciństwie (Jarząbek - Bielecka i in., 2013); zbyt mocne i agresywne pierwsze próby stosunku, na które kobieta nie była gotowa (Małachowska i Jakima, 2007). Ponad to badacze zwracają uwagę na jeszcze nieuświadomione poczucie innej orientacji seksualnej przejawiające się niemożnością odbycia stosunku (Jarząbek - Bielecka i in., 2013). Badania Flis (2015) pokazują, że kobiety, które doświadczyły pochwicy, w swoich wypowiedziach oddzielają ciało od umysłu, a zwłaszcza od pozytywnych, miłych myśli o sobie. To znaczy, że przedstawiają je jako coś, nad czym nie mają kontroli. Wg kobiet doświadczających pochwicy to ciało kieruje dysfunkcjami i jest przewodnikiem dla umysłu.

Warto zauważyć, że pochwica może być podtrzymywana nie tylko przez psychiczne aspekty kobiety, ale też relację partnerską, w której aktualnie się znajduje i zachowania jej partnera. Małachowska i Jakima (2007), w badaniach dotyczących związków nieskonsumowanych zwracająuwagę na uwarunkowania psychiczne obojga partnerów, przy czym kobiety charakteryzuje neurotyczność, a mężczyzn ugodowość i sumienność. W 1981-1983 w Zakładzie Seksuologii i Patologii Więzi międzyludzkich CMPK w Warszawie przeprowadzono badanie, które wykazało, że najczęstszym powodem braku stosunku seksualnego wśród par była pochwica i zaburzenia erekcji (Królak i Czernkiewicz, 1984 za: Małachowska i Jakim, 2007).

Warto podkreślić, że pary, które nie skonsumowały związku często stosują alternatywne i niezagrażające dla nich formy zbliżeń (pomijając penetrację) (Małachowska i Jakima, 2007). Jest to poniekąd wygodna opcja dla obojga partnerów. Można w skrócie powiedzieć, że dla mężczyzny, który ma problemy z erekcją, pozornie dobre będzie trwanie w związku z partnerką cierpiącą na pochwicę, której mężczyzna nie krzywdzi stosunkiem dopochwowym. Dzięki temu nie naraża sięna negatywne emocje związane z brakiem erekcji, przy próbie stosunku. W ten sposób wtórnie czerpie korzyść z tego typu relacji. Podobnie dla kobiety cierpiącej na pochwicę, wygodniej będzie trwać w związku z mężczyzną z zaburzeniami erekcji. Chroniąc jego uczucia (negatywne emocje podczas braku erekcji), chroni także swoje i w ten sposób nie dochodzi do stosunku (unikanie próby wiążącej się z cierpieniem). Niestety, takie działania podtrzymują zaburzenie i partnerzy mogą w nim trwać latami (Małachowska i Jakim, 2007). Dlatego często do terapii zaprasza się obojga partnerów (Kratochvil, 2002).

Dawniej niektórzy badacze twierdzili, że pochwica jest spowodowana niedostosowaniem narządów płciowych partnera i partnerki (Jarząbek - Bielecka i in., 2013). Do dzisiaj zdarza się, że w ten sposób tłumaczony jest waginizm, przez osoby, które nie zajmują się tym tematem zawodowo (np. przez nastolatki (Jarząbek - Bielecka i in., 2013)). Dzisiaj już wiemy, że podczas stosunku pochwa znacznie powiększa swoją objętość, a biorąc pod uwagę przystosowanie kobiecego ciała do rodzenia dzieci - teoria jest bezpodstawna (Jarząbek - Bielecka i in., 2013).

Przy występowaniu problemów z odbyciem stosunku warto najpierw udać się do ginekologa, który zbada podstawy biologiczne, które mogą przyczyniać się do utrudnienia odbycia stosunku. Jeśli jednak lekarz wykluczy problemy ginekologiczne, warto umówić się do specjalisty seksuologa lub psychologa, który pomoże zdiagnozować problem i dobrać najlepszą z możliwych terapii.

Bibliografia

Jarząbek-Bielecka, G., Sowińska-Przepiera, E., Wilczak, M., Mizgier, M., Kędzia, W., & Pisarska- Krawczyk, M. PROBLEM WAGINIZMU Z UWZGLĘDNIENIEM PACJENTEK W OKRESIE PRZEKWITANIA. Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu.

Małachowska, E., i Jakima, S. (2007). Cechy osobowości partnerów w związkach nieskonsumowanych. Seksuologia Polska, 5(2), 41-50.

Flis, P. (2015). Obraz ciała w narracjach kobiet z diagnozą pochwicy. Seksuologia Polska, 13(2). Kratochvil, S. (2002). Leczenie zaburzeń seksualnych. Warszawa: Iksry